De Vingerhelmbloem vormt kleine polletjes blad met daarboven de zacht lila roze bloemen
De Vingerhelmbloem wordt ook wel ‘Vogeltje-op-een kruk’ worden genoemd. Kijk daarbij naar ieder afzonderlijk bloemetje aan de bloemsteel en het is duidelijk waarom. De oude naam die nog regelmatig wordt gebruikt is voorjaarshelmbloem. De huidige Nederlandse naam is vingerhelmbloem en dat slaat op de kleine groene blaadjes tussen de afzonderlijke bloemetjes die mooi ingesneden zijn alsof het vingers zijn. Bij de holwortel, waar de soort enigszins op lijkt, ontbreken deze ‘vingertjes’.
De plant wordt goed bezocht door insecten maar de tongen zijn te kort om goed in de bloem te komen. Aan de bovenkant vind je daarom vaak kleine gaatjes waar ze ‘ingebroken’ hebben. Mieren zijn goede verspreiders van de zaden. De vingerhelmbloem groeit wat makkelijker op de lichtere gronden dan de holwortel.